Miếu bà Phi Yến Côn Đảo hay còn gọi là An Sơn Miếu là một đền thờ được xây dựng bởi người dân địa phương để tưởng nhớ công ơn của bà Hoàng Phi Yến – thứ phi của vua Nguyễn Ánh. Do đó, đây là một trong những địa điểm tâm linh quan trọng mà bạn không thể bỏ qua khi du lịch đến Côn Đảo. Hãy cùng Mai Linh Express tìm hiểu về ngôi miếu linh thiêng này nhé!
Đôi nét về miếu bà Phi Yến ở Côn Đảo cho bạn
Miếu Bà Phi Yến Côn Đảo đã được UBND Bà Rịa – Vũng Tàu công nhận và xếp hạng là di tích lịch sử cấp tỉnh. Nó cũng là một trong những phần quan trọng được tập trung trong quy hoạch và tái thiết tổng thể tại Côn Đảo theo Quyết định số 264/2005/QĐ-TTg ngày 25 tháng 10 năm 2005. Thuộc đề án toàn diện phát triển xã hội và kinh tế bền vững Côn Đảo đến năm 2020.
Miếu Bà Phi Yến có vai trò đặc biệt là một di sản văn hóa dân gian quan trọng trên quần đảo này. Ngôi miếu được xây dựng và khánh thành vào năm 1785, để tưởng nhớ và thờ phụ nữ quan trọng trong cuộc đời vua Gia Long (Nguyễn Ánh) là bà Phi Yến.
Miếu bà Phi Yến ở đâu?
Di tích An Sơn Miếu (Miếu bà Phi Yến) có vị trí cách trung tâm thị trấn Côn Đảo khoảng 2km về phía Tây Nam. Gần các điểm tham quan nổi tiếng như Bảo tàng Côn Đảo, bãi biển An Hải, bãi biển Đất Dốc và nhiều điểm khác.
Miếu bà Phi Yến Côn Đảo ban đầu được xây dựng bởi người dân địa phương vào năm 1785. Tuy nhiên, khi thực dân Pháp chiếm đóng đảo vào năm 1861 và dân cư rời khỏi đảo khiến ngôi miếu trở nên hoang phế. Đến năm 1958, cư dân trên đảo đã chung tay xây dựng lại Miếu bà Phi Yến Côn Đảo. Mang đến một di tích lộng lẫy hơn và tiếp tục được tôn kính cho đến ngày nay.
Hướng dẫn du lịch miếu bà Phi Yến Côn Đảo
Các phương tiện vận chuyển như tàu và máy bay đều mang lại nhiều lợi ích khi du lịch đến Côn Đảo.
Du lịch bằng tàu cao tốc:
Hiện tại tuyến du lịch Côn Đảo bằng tàu cao tốc đã được khai thác rất nhiều. Bạn có thể bắt đầu xuất phát ở Hồ Chí Minh, Vũng Tàu, Sóc Trăng hay phổ biến nhất là tuyến tàu Cần Thơ – Côn Đảo của hãng Mai Linh Express.
Du lịch bằng tàu mang đến nhiều trải nghiệm đặc biệt trên biển. Cho phép bạn chiêm ngưỡng vẻ đẹp của biển cả và tận hưởng không khí biển mát mẻ. Bạn có thể ngắm nhìn các cảnh quan tuyệt đẹp của quần đảo Côn Đảo khi tiến gần đến đảo. Đây là cơ hội để khám phá và thưởng ngoạn các hòn đảo, biển xanh, và bãi cát trắng trong suốt hành trình.
Du lịch bằng máy bay:
Sân bay Cỏ Ống tại Côn Đảo tuy nhỏ nhưng lại đón hàng trăm lượt khách mỗi ngày. Bởi lẽ đi bằng máy bay có thể giúp bạn tiết kiệm thời gian rất nhiều so với chuyến đi bằng tàu. Chỉ mất khoảng 45 phút bay từ sân bay Tân Sơn Nhất đến sân bay Côn Đảo.
Bạn có thể nhanh chóng đến được đảo và bắt đầu khám phá ngay. Không những thế, bạn còn được ngắm nhìn toàn cảnh đẹp của Côn Đảo từ trên cao. Cảnh quan đảo, những rặng núi, bãi biển và rừng xanh sẽ gây ấn tượng mạnh và tạo ra những hình ảnh đẹp trong lòng bạn.
Nên đến du lịch miếu bà Phi Yến ở Côn Đảo khi nào?
Côn Đảo có khí hậu nhiệt đới gió mùa, nên thời tiết thường ổn định quanh năm. Với mùa khô từ tháng 11 đến tháng 4 và mùa mưa từ tháng 5 đến tháng 10. Nếu bạn muốn tránh mùa mưa và thời tiết nóng ẩm.
Bạn có thể lựa chọn tháng 12 đến tháng 4 là thời điểm thích hợp nhất. Trong khoảng thời gian này, Côn Đảo thường có thời tiết mát mẻ và nắng ấm. Thời tiết này giúp cho việc tham quan và khám phá trở nên dễ dàng và thoải mái hơn.
Lễ giỗ Bà Phi Yến và Lễ hội tại An Sơn Miếu
Bà Phi Yến đã tìm được sự an nghỉ cuối cùng tại làng An Hải. Người dân trong làng đã chăm sóc các nghi lễ tang và xây dựng miếu thờ để tưởng nhớ bà – một người phụ nữ “Trung trinh tiết liệt”. Hàng năm, vào ngày 18 tháng 10 âm lịch, cư dân của làng An Hải tổ chức Lễ giỗ với sự trọng thể và thường chuẩn bị mâm cỗ chay.
Đến miếu bà Phi Yến Côn Đảo cầu gì?
Người dân Côn Đảo tin rằng Bà Phi Yến là một vị thần bảo vệ ngư dân và quần đảo Côn Đảo. Theo quan niệm này, khi ra khơi săn bắt hải sản, người dân phải xin Bà Phi Yến ban cho sự may mắn, an lành và bình yên trên biển. Vì điều này, Miếu Bà Phi Yến trở thành nơi mà người dân cầu nguyện và biểu lộ lòng biết ơn đối với bà. Văn khấn miếu bà Phi Yến Côn Đảo sẽ tùy vào nguyện ước của mỗi người mà thành.
Miếu bà Phi Yến Côn Đảo và những điều bạn chưa biết
Sự tích miếu bà Phi Yến Côn Đảo
Vào năm 1783, sau khi thất bại trong cuộc chiến với quân Tây Sơn. Nguyễn Ánh và một nhóm tùy tùng gồm khoảng 100 gia đình đã phải chạy trốn ra Côn Đảo để tránh sự truy đuổi của quân địch. Tại đây, ông đã thành lập ba làng: làng An Hải, làng Ăn Hội và làng Cỏ Ống, vẫn tồn tại cho đến ngày nay.
Với hy vọng nhận được sự giúp đỡ từ Pháp để đánh bại quân Tây Sơn. Nguyễn Ánh đã gửi hoàng tử Hội An (hoàng tử Cải) cùng viên quan Pháp tên là Bá Đa Lộc sang Pháp như là một con tin để xin viện trợ. Tuy nhiên, bà Phi Yến đã khuyên Nguyễn Ánh rằng “chuyện đánh nhau với quân Tây Sơn là việc trong nhà, không nên nhờ cậy vào ngoại vi”. Bà cảnh báo về những rắc rối có thể xảy ra sau này nếu thành công trong việc đánh bại quân Tây Sơn.
Do sự can ngăn đó, Nguyễn Ánh đã nghi ngờ rằng bà Phi Yến đã có liên kết với quân Tây Sơn từ trước đó và đã ra lệnh bắt giữ và xử tử bà. May mắn là nhờ sự xin nguyện của các quan cận thần, bà được tha mạng. Tuy nhiên, Nguyễn Ánh vẫn giam cầm bà Phi Yến trong một hang động trên hòn đảo hoang về phía Tây Nam của quần đảo Côn Lôn (hòn Bà ngày nay, hay còn gọi là đảo Côn Sơn nhỏ).
Sau khi ra lệnh giam cầm bà Phi Yến, Nguyễn Ánh nhận được tin rằng quân Tây Sơn đang truy đuổi đến đảo. Ông cùng tùy tùng đã lên thuyền và bỏ chạy. Hoàng tử Cải, con trai duy nhất của bà Phi Yến (khi đó 5 tuổi), không đồng ý đi theo mà khóc và đòi gặp mẹ.
Trong cơn tức giận, Nguyễn Ánh đã ném con xuống biển. Xác của hoàng tử Cải trôi vào làng Cỏ Ống. Vì điều đó, đến ngày nay, khi du khách tham quan Côn Đảo, thường tìm đến làng Cỏ Ống để viếng mộ và tham quan Miếu Cậu.
Những truyền thuyết về miếu bà Phi Yến Côn Đảo
Theo truyền thuyết được người dân địa phương kể lại, Bà Phi Yến đã được giải thoát và đưa đến làng Cỏ Ống bởi hai con vật là vượn bạch và hắc hổ. Đây là nơi có mộ hoàng tử Hội An. Dân làng hát một câu ca dao nói: “Gió đưa cây Cải về trời, Rau Răm ở lại chịu đời đắng cay” (Cải đây là Hoàng tử Cải và Răm là biệt danh của bà Phi Yến).
Người dân Côn Đảo tin rằng câu ca dao này phản ánh câu chuyện lịch sử đau lòng của bà Phi Yến. Dân làng Cỏ Ống đã xây dựng một ngôi nhà nhỏ cho bà gần đó để trông nom mộ con trai.
Vào tháng 10 năm 1785 (âm lịch), làng An Hải là nơi ngôi miếu An Sơn hiện tại đã tổ chức lễ chay tế trong làng. Họ đã đón bà Phi Yến đến tham dự để làm cho buổi lễ trở nên trọng đại hơn.
Trong đêm đó, Biện Thi là một kẻ tội phạm trong làng đã lén vào phòng của bà và cố gắng xúc phạm bà. Nhưng bà Phi Yến kịp thời hô hoán để dân làng bắt giữ hắn. Trong cùng đêm đó, bà Phi Yến đã quyết định tự sát để bảo vệ danh dự của mình.
Kiến trúc ở miếu bà Phi Yến Côn Đảo
Miếu bà Phi Yến Côn Đảo có diện tích khoảng 4.200m2 và được xây dựng theo hình chữ Nhất. Phía bên ngoài của ngôi miếu có một tấm bia đá. Trên đó ghi lại câu chuyện truyền thuyết về bà Phi Yến và Hoàng tử Cải. Hai người đã có công rất lớn trong việc giúp đỡ cuộc sống của người dân Côn Đảo.
Bên ngoài miếu bà Phi Yến Côn Đảo
Khuôn viên của miếu được trang trí với rất nhiều cây xanh. Tạo nên không gian xanh tươi và rậm rạp xung quanh ngôi miếu. Đặc biệt, khu vườn này còn trồng nhiều cây thị hàng trăm năm tuổi. Khi mùa cây ra hoa khiến cho Miếu bà Phi Yến Côn Đảo phủ trong không gian ngập tràn hương thơm nhẹ nhàng và quyến rũ.
Từ cổng miếu, bạn sẽ đi qua một sân lát xi măng rộng. Sau đó sẽ gặp một hồ nước hình tròn được xây bằng xi măng. Ở trung tâm hồ, có một hòn non bộ được thiết kế giống hình dạng của một hang đá. Như biểu tượng cho nơi bà Phi Yến từng bị vua Nguyễn Ánh giam cầm. Vượt qua hồ là một bàn thờ, luôn tỏa khói hương suốt năm. Đối diện đó là một cột cờ treo cờ ngũ sắc. Tượng trưng cho quan niệm về âm dương và ngũ hành.
Bên trong miếu bà Phi Yến Côn Đảo
Bên ngoài chính điện của Miếu bà Phi Yến Côn Đảo được đặt nhiều ghế đá để khách tham quan có thể dừng chân nghỉ ngơi. Trên sân, có một lư hương lớn được đặt để bạn có thể thắp nhang cầu bình an và may mắn. Kiến trúc tại đây mang đậm phong cách đền chùa truyền thống Việt Nam. Với mái ngói và ba cổng ra vào. Cổng chính ở giữa có một tấm hoành phi ghi ba chữ tiếng Hán, mang ý nghĩa là “An Sơn Miếu”.
Bên trong chính điện có đặt một bức tượng của bà Phi Yến. Ngoài ra còn có bàn thờ đô đốc Ngọc Lân và các vị thần theo quan niệm Phật giáo. Kiến trúc bên trong Miếu bà Phi Yến Côn Đảo được thiết kế khá đơn giản. Tạo ra không gian tĩnh lặng và linh thiêng. Các bức hoành phi được chạm khắc tỉ mỉ suốt năm có khói hương ngút trời. Đồ lễ hàng ngày là trái cây và hoa. Còn trong các dịp rằm, mùng 1 đầu tháng và các lễ tết, sẽ được dâng thêm các loại đồ chay khác.
Những điểm du lịch Côn Đảo nổi tiếng
Mũi Cá Mập Côn Đảo
Vân Sơn Tự – Chùa Núi Một
Vườn quốc gia Côn Đảo
Nhà hàng Côn Đảo
Nhà tù Côn Đảo
Nghĩa trang Hàng Dương
Dinh Chúa Đảo
Bãi Đầm Trầu
Vịnh Côn Sơn
Hòn Bảy Cạnh
Cầu tàu 914
Miếu bà Phi Yến là nơi thờ phụng bà Phi Yến tại Côn Đảo. Đây là một trong những điểm đến hấp dẫn thu hút một lượng lớn du khách. Nó không chỉ mang nét đẹp văn hóa độc đáo của người dân bản địa. Mà còn chứa đựng một câu chuyện đặc biệt về cuộc đời đầy bi kịch của bà Phi Yến.